Czy mając skoliozę można ćwiczyć siłowo? - marzec 2011

Postanowiłem poruszyć bardzo trudny i pomijany w świecie kulturystyki temat. Główne pytania brzmi: „Czy mając skoliozę można ćwiczyć na siłowni? Zajmować się kulturystyką, trójbojem siłowym?”. Aby odpowiedzieć na te pytania zacznę od wyjaśnienia, czym jest skolioza i ogólnie postawa ciała.

Postawa ciała jest wyrazem stanu fizycznego i psychicznego, jest obrazem zdrowia człowieka. Prawidłowa postawa ciała charakteryzuje się następującymi cechami: głowa ustawiona prosto, barki na jednym poziomie, dobrze wysklepiona klatka piersiowa, ściągnięte łopatki, symetrycznie ustawiona miednica, brzuch lekko wciągnięty, napięte pośladki, równolegle ustawione kończyny dolne wyprostowane w stawach kolanowych, prawidłowe ustawienie i obciążenie stóp.

Wadliwa postawa i każde odchylenie w budowie ciała są obrazem mniejszych lub większych zaburzeń czynności naszego organizmu. Do zmian, które szczególnie niekorzystnie wpływają na postawę, należy boczne skrzywienie kręgosłupa zwane skoliozą Jest to wada postawy, która charakteryzuje się asymetrią ustawienia barków, łopatek, tułowia, miednicy i głowy. Zniekształcenie to obejmuje zmiany kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej (kręgosłup wygina się w bok: prawo lub lewo), czołowej (pogłębia się wygięcie lordotyczne lub kyfotyczne) i poprzecznej (następuje rotacja i torsja kręgów, co prowadzi do powstania garbu żebrowego).

Boczne skrzywienie kręgosłupa jest zniekształceniem powodowanym przez szereg różnych etiologicznie czynników. Niektóre z nich zostały już poznane, ale wyjaśniają powstanie zaledwie około 10−20% skolioz. Przyczyna powstania około 80−90% bocznych skrzywień kręgosłupa jest niestety nadal nieznana.

Wróćmy do kwestii, czy skolioza jest przeciwwskazaniem do ćwiczeń na siłowni? Odpowiedź na to pytanie jest trudna i wynika z faktu iż każde skrzywienie jest inne, inna jest przyczyna skoliozy, inny wiek ćwiczącego itp. Moim zdaniem, osoby mające skoliozę powyżej 20° wg Cobba kategorycznie powinny odpuścić sobie uprawianie tego rodzaju sportów, a także ci, którzy nie mają jeszcze zakończonego procesu kostnienia.

Używając dodatkowych obciążeń podczas ćwiczeń przy jednakowym braku skorygowania wady postawy, doprowadza się do wystąpienia nieprawidłowych obciążeń na kręgosłup, co za tym idzie utrwalania wady.

Domeną ćwiczących siłowo jest także brak solidnej (a często zupełny brak) rozgrzewki i rozciągania, a jak wiadomo niedostateczne rozciąganie mięśni powoduje ich skrócenie. Stretching przed ćwiczeniami siłowymi (przy skoliozie) ma kluczowe zadanie, o rozciąganiu pamiętać należy także po zakończeniu ćwiczeń na siłowni. Z niedużą skoliozą można trenować i naprawdę osiągnąć niezłe rezultaty w rozbudowie sylwetki. Podczas ćwiczeń na siłowni należy wykonywać rozciąganie mięśni, ścięgien, mobilizując cały swój aparat ruchowy.

Jest wiele przeróżnych ćwiczeń na poszczególne partie mięśniowe, które niekoniecznie muszą obciążać kręgosłup. Z pewnością należy wyeliminować ćwiczenia obciążające kręgosłup osiowo, czyli ćwiczenia typu podrzuty sztangi stojąc, martwe ciągi (osobiście, gdy patrzę na technikę wykonywania tego ćwiczenia nawet u osób z „prostym kręgosłupem” łapię się za głowę). Unikajmy także ciężkich wyciskań ze sztangą siedząc czy też wyciskań hantli z dużym ciężarem siedząc. W kulturystyce i w ćwiczeniach siłowych modne są podejścia wymuszone, zarzucanie ciężaru, podejścia na bezdechu − tego należy się wystrzegać.

Nie ćwicz w sali bez luster, cały czas koryguj swoją sylwetkę w lustrze, analizując poprawną technikę. Nie rezygnuj z prawidłowej techniki wykonania ćwiczenia celem podnoszenia większego ciężaru. Ćwicząc, kontroluj mięśnie posturalne, obserwuj swój brzuch, który ma być napięty. Nie bierz przykładu z „siłownianych pakerów” i ich porad. Ty masz problem ze swoim kręgosłupem i ćwiczysz dla siebie, nie dla innych. Pamiętaj o prawidłowym oddychaniu podczas ćwiczeń, nie ćwicz na bezdechu. W początkowej fazie rozpoczęcia ćwiczeń siłowych rób kontrolne badania rentgenowskie, a także sam obserwuj swoje ciało, czy wada się nie pogłębia. Jeśli tak się dzieje, odłóż hantle. Bardzo wskazanym dodatkiem do siłowni będzie także basen i masaże.

Siłownia z głową i rozsądkiem wcale nie jest taka zła, a na pewno lepsza od leżenia w fotelu i grania na komputerze.

Tomasz Bożek

Autor jest magistrem fizjoterapii specjalizującym się w wadach postawy i administratorem forum internetowego www.skolioza.xaa.pl.