Olej z oliwek i ocet - luty 2010

Kulturyści, przygotowując się do swojego „wielkiego wieczoru”, często sięgają po olej z oliwek i ocet dla ich dobroczynnego wpływu na stan zdrowia. Wielu z nich robi to jednak, nie mając świadomości, że olej z oliwek i ocet to substancje bardzo silnie wspomagające odtłuszczanie.
            Olej z oliwek zawiera dużo jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, które pomagają zapobiegać problemom z sercem, poprzez obniżanie poziomu „złego” cholesterolu (LDL), przy równoczesnym zachowaniu poziomu cholesterolu „dobrego” (HDL). Badania dowodzą, że zastąpienie tłuszczami jednonienasyconymi (zwłaszcza tymi pochodzącymi z oliwek) innych spożywanych rodzajów tłuszczu pomaga ludziom zrzucić zbędne kilogramy.
Przeprowadzono także szereg badań dowodzących, że po zamianie w diecie tłuszczów nasyconych na bogaty w tłuszcze jednonienasycone olej z oliwek, uczestnicy badań jedli mniej i bez problemów utrzymywali masę ciała lub tracili na wadze. W toku innych eksperymentów pokazano, że jednonienasycone kwasy tłuszczowe przyspieszają tempo, w jakim organizm sięga po zasoby zmagazynowane w tkance tłuszczowej.
 
Olej z oliwek zwiększa ilość energii spalanej w stanie spoczynku
 
            Jeśli przy przygotowywaniu kurczaka czy sałatek nie sięgacie po olej z oliwek, nie możecie skorzystać z jego przyspieszających spalanie tłuszczów właściwości. Jest on metabolizowany inaczej niż inne tłuszcze – znacznie szybciej niż chociażby zwykły olej roślinny.
            Naukowcy z kanadyjskiego Uniwersytetu McGilla monitorowali zużycie energii i spalanie tłuszczów u trzech grup ochotników, którzy na śniadanie spożywali trzy rodzaje tłuszczów. Posiłek ten składał się w 10% z białek, w 30% z węglowodanów i w 60% z tłuszczów pod postacią trzech rodzajów oleju, którym polano ich babeczki – oleju z oliwek, oleju słonecznikowego i oleju lnianego. Na zakończenie badania wyciągnięto wniosek, że olej z oliwek zwiększa wydatkowanie energii w stanie spoczynku, w porównaniu do innych rodzajów tłuszczu.
            Mechanizmem biologicznym, który prawdopodobnie odpowiada za ten stan rzeczy, jest nieco odmienny metabolizm oleju z oliwek, który w pierwszej kolejności, przed innymi tłuszczami, włączany jest do trójglicerydów – a te są łatwo dostępnym źródłem energii.
Innym wyjaśnieniem, może być zjawisko na poziomie molekularnym, które odkryto podczas badań na zwierzętach – u szczurów, których karma bogata była w olej z oliwek, znacznie większa (w porównaniu do szczurów na diecie bogatej w olej słonecznikowy) była aktywność „protein rozprzęgających” – białek, które umożliwiają przestawienie się komórek na drodze rozprzęgania mitochondriów z syntezy ATP na generowanie ciepła, który to proces stanowi poważną część energii zużywanej przez ciało.
 
Ocet zwiększa ekspresję genów odpowiedzialnych za metabolizm tłuszczów
 
            Medycyna ludowa zalecała spożywanie octu dla zdrowia już od czasów starożytnych. Naukowcy odkryli, że główny składnik octu – kwas octowy – ma bardzo silny wpływ na metabolizm tłuszczów. Wcześniejsze badania ustaliły, że kwas octowy spowalnia odkładanie się tłuszczów w organizmie – a eksperyment, o którym chciałbym tutaj wspomnieć, dowodzi, że kwas octowy bierze udział w regulacji ekspresji genów odpowiedzialnych za metabolizm glukozy i lipogenezę i to właśnie przyczynia się do spowolnienia gromadzenia się tkanki tłuszczowej.
            Naukowcy z Japonii zbadali wpływ małych i dużych dawek kwasu octowego na myszy karmione dietą wysokotłuszczową przez 42 dni. Masa ciał myszy zarówno z grupy, której podawano duże ilości kwasu octowego, jak i z grupy, której podawano go mniej była znacznie mniejsza niż u myszy z grupy kontrolnej. Efekt ten nie był, co ciekawe, zależny od dawki – większa ilość kwasu octowego nie miała silniejszego od małej dawki działania odchudzającego.
            Kiedy prowadzący eksperyment przyjrzeli się genom odpowiedzialnym za metabolizm tłuszczów u tych myszy, odkryli coś bardzo interesującego. Poziom receptorów PPAR typu gamma, które sprzyjają utracie tłuszczu, był podwyższony w obu grupach, którym podawano kwas octowy. Ekspresja genów odpowiedzialnych za związki regulujące metabolizm tłuszczów (oksydazę ACC – enzym kontrolujące tempo utleniania kwasów tłuszczowych, CPT-1 – enzym regulujący utlenianie tłuszczów w mitochondriach oraz UCP-2 – białko rozprzęgające, biorące udział w termogenezie), za której regulację odpowiadają receptory PPAR gamma, była wyższa po podaniu myszom kwasu octowego.
            Wyniki tych badań sugerują, że kwas octowy przeciwdziała odkładaniu się tłuszczu, poprzez intensyfikowanie spalania tłuszczów i termogenezy, czyli przez intensyfikację spalania kalorii. Ponadto kwas octowy, będący głównym składnikiem octu, zwiększa ekspresję genów odpowiedzialnych za metabolizm tłuszczów i białka termogeniczne, takich jak oksydaza ACC, CPT-1 czy UCP-2, na drodze mechanizmów związanych z receptorem PPAR gamma, co także spowalnia gromadzenie się tłuszczów.
            Włączenie do diety kombinacji oleju z oliwek i octu ma więc potężny wpływ na zwiększenie ekspresji genów wpływających na metabolizm tłuszczów. Oczywiście nie ma co szaleć i wlewać do sałatki całej butelki – nie sprawi to, że w ciągu jednej nocy pojawią się u was prążki na mięśniach i nie zrekompensujecie sobie tym wcześniejszego szaleństwa z kremówkami. Kiedy przygotowujecie się do zawodów, kluczem jest zachowanie odpowiedniego „reżimu kalorycznego”. Kilka małych łyżeczek oleju z oliwek i octu tu i tam może być wspaniałym wspomagającym odchudzanie dodatkiem do waszej normalnej diety.
 
Bibliografia:
1.      Jones P.J., Jew S., AbuMweis S., The effect of dietary oleic, linoleic, and linolenic acids on fat oxidation and energy expenditure in healthy men, Metabolism, September; 57(9): 1198-203 (2008).
2.      Yamashita H., Fujisawa K., Ito E., Idei S., Kawaguchi N., Kimoto M., Hiemori M., Tsuji H., Improvement of obesity and glucose tolerance by acetate in type 2 diabetic Otsuka Long-Evans Tokushima fatty (OLETF) rats, Biosci Biotechnol Biochem, 71: 1236-1243 (2007).
3.      Kondo T., Kishi M., Fushimi T., Kaga T., Acetic Acid Upregulates the Expression of Genes for Fatty Acid Oxidation Enzymes in Liver To Suppress Body Fat Accumulation, J Agric Food Chem, May (2009).