Diacyloglicerydy - czy naprawdę spalają tłuszcz? - styczeń 2010

Często słyszę ludzi dyskutujących o tym, jakie rodzaje tłuszczów najbardziej sprzyjają zgubieniu paru kilogramów. Wspominają o oleju z oliwek, kokosów, olejach z trójglicerydami o średniej długości łańcuchach kwasów tłuszczowych (MCT), czy o oleju z orzechów makadamii. - oOstatnio jednak, kiedy byłem w sklepie spożywczym, moją uwagę zwróciła stojąca obok oleju z oliwek wyjątkowa mieszanka olejów o nazwie Enova®, bogata w diacyloglicerydy (DAG). Diacyloglicerydy, to związki z grupy glicerydów, w których do cząsteczki glicerolu przyłączone są wiązaniem estrowym dwa łańcuchy kwasów tłuszczowych. Oleje spożywcze i sałatkowe zawierają głównie dwa rodzaje tłuszczów −- trójglicerydy (TAG) i DAG.

Najpopularniejsze oleje spożywcze, takie jak olej rzepakowy czy kukurydziany, zawierają głównie trójglicerydy i mniejsze ilości DAG. Wedługle etykiety na opakowaniu, stosowanie właśnie takiego, bogatego w DAG oleju, dzięki właściwościom metabolicznym diacyloglicerydów, zapewnia zachowanie masy i skali otłuszczenia ciała na odpowiednim, zdrowym poziomie. Olej marki Enova®, wyprodukowany z naturalnych olejów: sojowego i rzepakowego, to jedyny produkt na rynku bogaty w DAG – za jego formułą stoi 20 lat badań naukowych. Analizy dowodzą, że spożywanie oleju bogatego w DAG przyczynia się do obniżenia mierzonego po posiłku poziomu trójglicerydów w surowicy krwi, a właściwości metaboliczne DAG sprzyjają zachowaniu odpowiedniej masy i odpowiedniego poziomu otłuszczenia ciała.

Diacyloglicerydy a nauka

Cząsteczki DAG podlegają w zasadzie tym samym procesom, co TAG, jednakże enzymy obecne w jelicie cienkim nie radzą sobie z zamknięciem w cząsteczkach chylomikronów dużej ich części. Dzieje się tak, gdyż chylomikrony przeznaczone są do transportu egzogennych tłuszczów w formie trójglicerydów do wątroby, tkanki tłuszczowej, mięśnia sercowego i mięśni szkieletowych – gdzie pod wpływem lipazy lipoproteinowej odłączany jest od nich ich trójglicerydowy ładunek. Ostatecznie cząsteczki DAG transportowane są układem wrotnym do wątroby, gdzie ulegają w dużej mierze utlenieniu -, jedynie niewielka ich część może być zmagazynowana w tkance tłuszczowej.
Olej z DAG może wpływać na masę ciała u zwierząt i ludzi nie tylko bezpośrednio poprzez ograniczanie tkanki tłuszczowej. Czynnikami, na które ma wpływ, są między innymi zwiększone zużycie energii, utlenianie tłuszczów, zdolność organizmu do ich magazynowania i regulacja łaknienia. Zwiększanie spożycia tłuszczów celem uczynienia z niego źródła energii, to stosunkowo nowe podejście do kwestii zachowania równowagi tłuszczów (równowagi między spożyciem tłuszczów, a ich spalaniem) i równowagi energetycznej (pomiędzy ilością dostarczanej, a ilością zużywanej energii).
    
Ostatnio kilka zespołów badawczych zwróciło uwagę na wpływ olejów zawierających DAG na procesy metaboliczne. Zasugerowano, iż różnice w metabolizmie poszczególnych cząsteczek z tej grupy wynikać mogą z różnego umiejscowienia reszt kwasów tłuszczowych na cząsteczce glicerolu. Przypuszcza się również, że wspomniana oporność DAG na przyłączanie do chylomikronów (dzięki której diacyloglicerydy dostają się do układu wrotnego i zostają ostatecznie utlenione), wpływając na ogólną intensyfikację spalania tłuszczów w organizmie, wywołuje tym samym silniejsze uczucie sytości. DAG, w przeciwieństwie do spożywanych TAG, powiązano też z kilkoma pozytywnymi zjawiskami w aspektach utrzymywaniua właściwej masy ciała, odkładaniua się tłuszczów i metabolizmu lipidów. Na bazie tych danych, zaproponowano więc nową metodę zapobiegania przyrostowi masy ciała i ilości tkanki tłuszczowej, polegającą na włączeniu bogatych w DAG olejów do diety.

Badania nad DAG z udziałem ludzi

W toku kilku dość krótkich badań, analizujących intensywność utleniania tłuszczów po spożyciu DAG i TAG (jednorazowym, całodniowym oraz przez okres czterech dni), ujawniono przewagę diacyloglicerydów nad trójglicerydami. Dostępne są też starsze wyniki eksperymentu, który również dowiódł zdolności DAG do zintensyfikowania spalania tłuszczów w ludzkim ciele, chociaż nie wpłynęło to na wydajność energetyczną badanych podczas trzydziestosześciogodzinnego 36-godzinnego pobytu w komorze tlenowej. Różnica w spalaniu tłuszczów wynosiła do 4 g dziennie, co odpowiada w przybliżeniu 1460 g rocznie.
Naukowcy zasugerowali, że zintensyfikowanie spalania może sprzyjać na dłuższą metę odchudzaniu. Poprzez zmianę w równowadze gospodarki tłuszczami, DAG mogą spowolnić gromadzenie się tkanki tłuszczowej i tym samym zwiększanie się otłuszczenia ciała. Mechanizm, na drodze którego spożycie oleju z DAG podnosi tempo utleniania tłuszczów pozostaje jednak nieznany.

W metabolizmie tłuszczów po ich spożyciu najważniejszą rolę odgrywa insulina, działając na nie poprzez lipazę lipoproteinową i lipazę hormonowrażliwą (enzym odpowiedzialny za magazynowanie tłuszczów). W dwóch niezależnych eksperymentach wykazano, że w porównaniu do osób, które spożywały oleje z TAG, u osób spożywających oleje z DAG poziom insuliny mierzony po posiłkach był niższy. Niższy poziom insuliny po posiłku w przypadku DAG oznacza słabsze pobudzaenie dla procesów magazynowania tłuszczów i właśnie to zintensyfikowane spalanie tłuszczów zaraz po ich spożyciu może być głównym główną składnikiem przyczyną ogólnie zaobserwowanej przy spożyciu olejów zawierających diacyloglicerydy intensyfikacji spalania tłuszczów.

Podsumowując, wyniki badań z udziałem zarówno zwierząt, jak i ludzi, wskazują, że po spożyciu nie tylko same DAG po spożyciu są szybciej spalane (niż skonsumowane TAG), ale także w porównaniu z TAG konsumpcja olejów zawierających DAG wywołuje ogólnie szybsze spalanie tłuszczów w obrębie całego ciała. Biologiczne mechanizmy tego przyspieszenia po spożyciu olejów zawierających diacyloglicerydy mogą być związane z obniżonym, w porównaniu do mierzonego po spożyciu trójglicerydów, poziomem insuliny po posiłku. Przyspieszenie przemian energetycznych zachodzących w ciele może wyjaśniać lepsze rezultaty odchudzania i większą utratę tkanki tłuszczowej u osób otyłych, które w swojej diecie umieściły olej zawierający DAG.

Bibliografia:
1.Maki K.C., Davidson M.H., Tsushima R., Matsuo N., Tokimitsu I., Umporowicz D.M., Dicklin M.R., Foster G.S., Ingram K.A., Anderson B.D., Frost S.D., Bell M., Consumption of diacylglycerol oil as part of reduced-energy diet enhances loss of bodyweight and fat in comparison with consumption of a triacylglycerol control oil, Am J Clin Nutr, 76: 1230-1236 (2002).
2.Nagao T., Watanabe H., Goto N., Onizawa K., Taguchi H., Matsuo N., Yasukawa T., Tsushima R., Shimasaki H., Itakura H., Dietary diacylglycerol suppresses accumulation of body fat compared to triacylglycerol in men in a double-blind controlled trial, J Nutr, 130: 792-797 (2000).
3.Kawashima H., Takase H., Yasunaga K., Wakaki Y., Katsuragi Y., Mori K., Yamaguchi T., Hase T., Matsuo N., Yasukawa T., Tokimitsu I., Koyama W., One-year ad libitum consumption of diacylglycerol oil as part of regular diet results in modest weight loss in comparison with consumption of a triacylglycerol control oil in overweight Japanese subjects, J Am Diet Assoc, 108: 57-66 (2008).