Dianabol: Pierwszy szeroko stosowany steroid kończy 50 lat

O pięćdziesiątej rocznicy mówi się, że jest złota, jako że jest to wiek, który osiąga niewielu… Z powodu śmierci albo rozwodu niezbyt wiele małżeństw dociera do swoich złotych godów, większość firm rozpada się na skutek bankructwa lub po prostu firmy zostaje rozwiązana; artykuły powszechnego użytku z biegiem czasu są wymieniane z powodu wprowadzania ulepszeń lub wskutek podlegania zaprogramowanemu starzeniu się. Dla jakiejkolwiek osoby, czy produktu, pozostanie użytecznym oraz pożądanym po upływie 50 lat, jest wybitnym osiągnięciem.

Bieżący rok wyznacza złotą rocznicę anabolicznego steroidu (SAA), który jest uważany za złoty standard wśród wszystkich doustnych SAA. Termin „złoty standard” odnosi się do produktu w danej klasie, do którego wszystkie inne produkty są porównywane; jest to model doskonały. Pod wieloma względami ten opis identyfikuje metandrostenolon, SAA znany najbardziej pod wygasłą już nazwą handlową Dianabol lub jej slangowym odpowiednikiem: D-bol lub Diana.

Aby zrozumieć wpływ, jaki Dianabol oraz kilka innych SAA, wywarł na sporty rywalizacyjne, trzeba cofnąć się do późnych lat pięćdziesiątych. Przed wprowadzeniem SAA na rynek, wydajność fizyczna człowieka (głównie mężczyzn) była limitowana jego zdolnością do trenowania oraz regeneracji. Mało było możliwości, aby człowiek mógł rozwinąć swoją siłę lub masę mięśniową wysoko ponad to, co można zobaczyć w laboratorium. Statuy wykonane w szczycie świetności antycznych kultur Grecji i Rzymu lub prace renesansowych rzeźbiarzy takich jak Michał Anioł, posiadają taką muskulaturę, jaką posiadali sportowcy żyjący w połowie dwudziestego wieku.
 
Tajne programy dopingujące, SAA wchodzą na arenę sportową

Okres po drugiej wojnie światowej był czasem dramatycznej zmiany w światowym balansie sił. Byłe potęgi wojskowe, Niemcy i Japonia, zostały metaforycznie wykastrowane, kiedy zwycięscy Alianci podyktowali warunki kapitulacji. Związek Radziecki przekierował swoje zasoby, aby ustalić pozycję militarną oraz aby szerzyć komunizm w rozdartych wojną państwach Wschodniej Europy. Mieszkańcy prawie każdego kraju odczuwali traumę z powodu niedawnej dewastacji, a niebezpieczeństwo ekonomicznej zapaści nadciągało, kiedy przemysł próbował otrząsnąć się ze zniszczeń wojennych. Powstała silna potrzeba odbudowania narodowej dumy oraz stworzenia nowych gałęzi przemysłu rozrywkowego, jak również stworzenia środków pozwalających na wykazanie swojej wyższości, zarówno pod względem indywidualnym, jak i narodowym. Olimpiada, zupełnie jak w starożytnych czasach, stworzyła wszystkim krajom możliwość zmierzenia swoich najlepszych „wojowników” w pokojowych potyczkach.

Biorąc pod uwagę niepewny stan rzeczy, osobowości powojennych liderów państwowych, jak również ludzką naturę, nie ma większych wątpliwości, że tajne programy dopingujące zostały wdrożone do akcji.3 Moralnie zdewastowane państwo Niemiec Wschodnich stało się olimpijską potęgą, a ekonomicznie zubożałe republiki ZSRR posiadały w swoich zasobach najsilniejszych zawodników trójboju siłowego. Na przestrzeni dziejów ekstrakty z jąder były wykorzystywane w celu wzmocnienia odwagi czy też libido, jednak dopiero, kiedy badania na zwierzętach wykazały, że androgeny obecne w moczu są w stanie przywrócić męskie cechy wykastrowanym zwierzętom, rozwinęły się badania naukowe nad SAA.4 Wśród najwcześniejszych rozdziałów historii SAA znajdują się plotki na temat wykorzystywania tych substancji przez żołnierzy niemieckich podczas drugiej wojny światowej w celu wzmożenia agresji. 5 Sugeruje się, że SAA były wręcz rozdawane, aby utrzymać siłę wojska w sytuacjach, kiedy dostawy były zastopowane i brakowało jedzenia. Jak na ironię, w późniejszych czasach SAA były wykorzystywane przy przywracaniu zdrowia ocalałym więźniom wojennych obozów koncentracyjnych.

SAA wkroczyły w królestwo sportu w ciągu dekady od zakończenia drugiej wojny światowej. Najwcześniejsze udokumentowane doniesienie o użyciu SAA w Ameryce pochodzi z 1956 roku, kiedy to doktor John Ziegler, lekarz kadrowy drużyny trójboju siłowego odkrył, że drużyna rosyjska używała zastrzyków z testosteronu i innych steroidów, aby zwiększyć siłę swoich sportowców (zarówno mężczyzn, jak i kobiet).10,11 Ziegler przywiózł sekret rosyjskiego źródła siły do USA i tak rozpoczęła się amerykańska era SAA i dopingu w sporcie. Dopiero wiele lat później Zachód dowiedział się o rządowym programie dopingowym prowadzonym w Niemczech Wschodnich.

Ziegler kooperował z Ciba Pharmaceuticals, powstałą w 1859 roku poważaną firmą farmaceutyczną, obecnie stanowiącą część firmy Novartis, w celu wprowadzenia Dianabolu na rynek amerykański w 1958 roku Dianabol był sprzedawany jako środek na niektóre przypadłości zdrowotne, jednakże znaczna część jego produkcji przeznaczana była na rynek sportowy. Bez dwóch zdań kulturyści oraz trójboiści siłowi byli pierwszymi, którzy uzyskali dostęp do tego produktu, jednak ze względu na niszowy charakter tych dwóch dyscyplin, środki masowego przekazu skoncentrowały się na roli SAA w piłce nożnej w celu zademonstrowania wpływu Dianabolu na sport. Niestety, przedstawiony profil tej substancji bezwarunkowo łączy Dianabol z kwestiami etycznymi oraz problemami bezpieczeństwa, które są nierozerwalnie związane z nielegalnym dopingiem sportowym. Jednakże, historyczna i socjologiczna wartość artykułu na ten temat jest dość znacząca. Załącznik na końcu artykułu ujawnia, że jego autor, Matt Chaney, jest również autorem książki na temat substancji wspomagających wydajność, „Spiral of Denial”.

Etyka oraz sprawa bezpieczeństwa są kwestiami krytycznymi, jeśli chodzi o użycie lub nadużycie SAA. Racjonalna osoba musi rozważyć zagadnienia etyczne, legalne oraz kwestie bezpieczeństwa, gdyż potrafią być one silnie odpychające. Niestety, smutne jest to, że dokładna ocena jest trudna nawet dla ekspertów (nie mówiąc już o laikach), jako że różnie zdeformowane interpretacje prezentowane przez zwolenników i przeciwników SAA dogłębnie zaciemniają obraz. Tak czy inaczej, wielu sportowców oraz hobbystów podnoszących ciężary decyduje się stosować Dianabol, pomimo posiadania pewnego stanu wiedzy na temat związanego z tym ryzyka. Jakie są właściwości Dianabolu, które pozwoliły mu na tak silne zakorzenienie się na kartach sportowej farmakopei? Krótka odpowiedź jest prosta: wygoda, siła i niezawodność.

Już od najwcześniejszych dni istnienia Dianabolu, różnego rodzaju sportowcy zauważyli, że już jedna lub dwie tabletki są w stanie zapobiec załamaniu i wycieńczeniu podczas przedsezonowych obozów treningowych, czy też wspomóc budowanie masy mięśniowej i wytrzymałości wysoko ponad to, co można osiągnąć dzięki zdyscyplinowanemu treningowi i diecie.12 Małe ilości Dianabolu pozwalają utalentowanemu sportowcowi na trenowanie dłuższe i cięższe, i tym samym umożliwiają rozwijanie jego wachlarza umiejętności bez cierpienia z powodu utraty beztłuszczowej masy ciała czy też siły. Bardziej zmotywowany sportowiec, chcący zwiększyć swoją masę mięśniową i wytrzymałość, jak również agresję, osiągnie ten cel poprzez zaaplikowanie kilku tabletek więcej. W niedługim czasie podczas stosowania Dianabolu, według wytycznych, ustalonych przez takich profesjonalistów jak doktor Ziegler, pojawiły się jednostki wykraczające poza rekomendowane dawki – bezmyślnie aplikujące sobie lek, co kończyło się pojawianiem się skutków ubocznych. Na szczęście wskaźnik występowania poważnych efektów ubocznych jest niski, jednakże sposób myślenia „im więcej tym lepiej” tak bardzo zniechęcił doktora Zieglera, iż w końcu zdystansował się on do SAA.
Na widocznym poniżej obrazku pokazane są bliskie podobieństwa pomiędzy metandrostenolonem (Dianabolem) a testosteronem. Dlatego też nie jest niespodzianką, iż efekty tych dwóch związków są również bardzo podobne. Dokładna inspekcja pokazuje, że Dianabol posiada dwie drobne, ale bardzo znaczące różnice, które w ogromny sposób wpływają na moc i działanie tego leku.  
 
Dianabol jest przyjmowany głównie w postaci tabletki, aczkolwiek można również spotkać wersję przeznaczoną do wykonywania zastrzyków. Bez wątpienia większość użytkowników napotkała lek w postaci tabletki, i w takiej też postaci został on wprowadzony wśród sportowców w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Aby przetrwać „efekt pierwszego przejścia” (z ang. first pass metabolic clearance; dezaktywacja leku, która zachodzi w wątrobie i jelitach zanim lek dotrze do krwiobiegu lub tkanek docelowych, takich jak mięśnie), Dianabol posiada dwie modyfikacje, które zapobiegają enzymatycznej konwersji tego leku do jego nieaktywnej formy. Pierwszą z modyfikacji jest dodatkowe wiązanie podwójne, obecne jako linia prosta w pierwszym pierścieniu od lewej w metandrostenolonie, nieobecne natomiast w testosteronie. Jest to podwójne wiązanie z pierwszym węglem w związku i jest to ta sama modyfikacja, która obecna jest w niedawno wycofanych prohormonach, takich jak 1-testosteron albo 1-androstenedion. Drugą zmianą jest obecność grupy 17-alfametylowej (CH3), która dodana jest daleko po prawej stronie metandrostenolonu, ale która, raz jeszcze, jest nieobecna w testosteronie. Grupa 17-metylowa stanowi przykład alfa-alkilacji SAA, które bardzo często stosowane są w doustnych SAA, i które odpowiedzialne są za większość związanej z tymi związkami toksyczności w stosunku do wątroby. Tak więc, Dianabol jest formą testosteronu, ale dwie modyfikacje zabezpieczają go przed dezaktywacją w drodze do mięśni, czyniąc go w ten sposób aktywnym doustnym androgenem. Testosteron nie jest aktywny, kiedy poda się go doustnie bez opisanych modyfikacji.

Jednakże, Dianabol nie jest tylko doustnym testosteronem. Podczas porównywania obydwu, dostarczanie testosteronu w postaci zastrzyku lub w formie metyltestosteronu, Dianabol okazał się dwa razy mocniejszym anabolikiem (wzrost masy mięśniowej) w odniesieniu do ilości androgenicznej stymulacji (rozrost prostaty), którą zaindukował. Ciągle istnieje jednak silna skłonność do występowania androgenicznych efektów ubocznych, zwłaszcza u kobiet. Prawdę mówiąc bardzo niewielu guru w dziedzinie steroidów poleca Dianabol kobietom, chyba, że męskie efekty uboczne nie są brane pod uwagę.13 Mężczyźni mogą być świadkami objawów chorobowych prostaty, przyspieszonej utraty włosów, problemów z płodnością oraz wystąpieniem agresji.14-16 Podobnie jak testosteron, Dianabol może być przekształcony do silnego estrogenu, powodując zatrzymanie wody i tłuszczu, jak również w niektórych przypadkach ginekomastię.13 Wygląd „na Dianabolu” jest bardzo podobny do wynikającego z zastosowania estrów testosteronu, czyli duży rozmiar z pewnym stopniem napompowania.13 Trądzik wydaje się być bardziej powszechny przy użyciu Dianabolu, lecz zostało to stwierdzone na podstawie obserwacji, natomiast nie było to określone w badaniach. Nadwyrężenie lub uszkodzenie wątroby (jako organu, który otrzymuje największą dawkę leku) jest często zgłaszane.17 Nawet u osób stosujących lek w sposób skromny może wystąpić podwyższenie ilości enzymów wątrobowych widoczne w testach krwi; jest to niespecyficzny znak mówiący, iż komórka wątrobowa jest narażona na toksyczną substancję lub warunki.13 Niemniej jednak, poziom enzymów wątrobowych rośnie podczas intensywnych ćwiczeń, co sprawia, że wielu ekspertów wierzy, iż występowanie przypadków toksyczności wątroby jest tak naprawdę mniejsze niż to zgłaszane.18 Również zmiany w poziomie cholesterolu oraz poważne konsekwencje w sposobie działania układu krążenia, zostały odnotowane w literaturze klinicznej.19-21 Jak widać, istnieją poważne czynniki zdrowotne, które trzeba wziąć pod uwagę, kiedy rozważa się stosowanie Dianabolu. Czytelnicy, którzy chcieliby się dowiedzieć więcej na temat farmakologii Dianabolu, mogą skorzystać z odpowiedniego fragmentu w „Anabolics 2007[AZ2] ”, napisanego przez Williama Llewellyna.13
 
Dianabol: Czy nastąpi detronizacja króla?

Uznawszy użyteczność doustnych SAA i pobieżnie zapoznawszy się z chemią leku, wiele ludzi może ciągle zastanawiać się, dlaczego Dianabol wciąż dzierży dominującą pozycję w świecie SAA. Mówiąc szczerze, działa on bardzo dobrze. To stwierdzenie nie jest aprobatą dla korzystania z leku, legalnego czy nielegalnego, jako że ocena stosunku ryzyka do korzyści dla każdego doustnego SAA wychodzi poza moje profesjonalne kompetencje. Jednakże, szaleństwem jest zaprzeczanie mocy, jaką posiada Dianabol, coś, czego próbowały rządowe i przemysłowe grupy w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, tym samym napędzając nieufność sportowców w stosunku do fachowców w dziedzinie zdrowia. Sporadyczni użytkownicy, którzy często porzucają zdyscyplinowany trening i wymogi diety w ciągu kilku tygodni, mogą zaobserwować od 10 do 50% wzrostu swojej wytrzymałości połączonej z przybraniem na wadze 10–30 funtów w ciągu dwóch miesięcy. Bardziej zdeterminowani sportowcy oraz kulturyści nie zobaczą tak drastycznych przyrostów, ponieważ posiadają oni wyższe wartości wyjściowe, które zawdzięczają swojemu stylowi życia oraz treningom. Tak czy inaczej relatywnie skromne spożycie Dianabolu (10–30 mg/dzień) jest w stanie znacząco podnieść wytrzymałość; większe dawki doprowadzą do większych przyrostów, jako że efekt działania wszystkich SAA jest wprost proporcjonalny do dawki, jednakże ryzyko wystąpienia skutków ubocznych również wzrośnie.13,22 Nawet najniższe dawki mogą spowodować potencjalne problemy zdrowotne, tak więc bardzo ważne jest, aby ludzie świadomi byli konsekwencji zażycia tego, czy jakiegokolwiek innego, SAA. Oczywiście konsekwencje prawne pojawiają się już przy pierwszej tabletce, nawet przed jej spożyciem.

Aby uchronić się przed skutkami ubocznymi stosowania większych dawek, przy jednoczesnym osiągnięciu większych przyrostów, wiele użytkowników kumuluje Dianabol z jednym lub kilkoma innymi SAA iniekcyjnymi. Przez dekady najbardziej popularną mieszanką była Deca (dekanian nandrolonu) i D-bol, jako że ta kombinacja zapewniała zadowalające przyrosty małym kosztem. Deca i D-bol właściwie zdefiniowały kulturę kulturystyki w latach osiemdziesiątych, czasach, które przez wielu postrzegane są jako szczytowy punkt w sporcie. Z pewnością nie była to kombinacja do stosowania przed zawodami, jednak większość użytkowników nie była, ani nie jest teraz kulturystami biorącymi udział w zawodach.

Późniejsze generacje kulturystów porzuciły powszednie ścieżki Deca i D-bolu, nabywając wyolbrzymionych cech fizycznych dzięki zastosowaniu insuliny, hormonu wzrostu, IGF-1 i prostaglandyn. Gdzieniegdzie nadeszła już nawet przyszłość, w postaci inhibitorów miostatyny oraz innych, znajdujących się na poziomie badań, czynników biologicznych, doniesienia te przechodzą drogą „szeptan” wśród co lepiej powiązanych trenerów, instruktorów i sportowców. Międzynarodowy Komitet Olimpijski (z ang. International Olympic Committee) rozpoczął już nawet rozmowy na temat dopingu genowego, pomimo iż żadne dowody na istnienie tego typu dopingu jeszcze się nie pojawiły.23 Tak czy inaczej, pomimo iż doping w sporcie wkracza w erę zmiany genów, powszechne zapotrzebowanie na Dianabol pozostaje wysokie. Większość ludzi stosujących SAA nie zalicza się do sportowców biorących udział w sportach rywalizacyjnych, jak również nie chcą oni narażać się na niepewności i koszta związane z egzotycznymi hormonami. Celem większości jest lepszy wygląd i samopoczucie, co nieodłącznie związane jest z chęcią nie zbaczania z obecnej, tudzież przyszłej, ścieżki zdrowia.24 Dianabol jest generalnie postrzegany, jako środek dający rezultaty w sposób wygodny i stosunkowo bezpieczny, bez konieczności wykonywania zastrzyków (mocny punkt dla tych, którzy są niechętni strzykawkom). Dianabol nie będzie jednak opcją u lekarza. Estry testosteronu zapewniają podobne korzyści z wyłączeniem ryzyka uszkodzenia wątroby, zmian w poziomie cholesterolu i tłuszczy we krwi, jak również gwałtownych zaburzeń w stężeniu androgenów. Jednakże, można być pewnym, że prawie każdy diler na czarnym rynku jest w stanie zdobyć lek w jakiejś formie. Niestety urok Dianabolu przyciąga też żółtodziobów, z których pewna ilość może sobie zaszkodzić, jako że naiwnie akceptują oni podrabiane i rozcieńczane substancje oferowane przez pozbawionych skrupułów dilerów.

Dianabol pozostaje królem doustnych SAA. Gdyby nie testowanie na obecność leków, prawdopodobnie pozostałby on szeroko stosowanym środkiem wśród profesjonalnych sportowców. Jednakże, mimo iż góruje on nad swoimi chemicznymi kolegami, jego przyszłość jest mglista. Zainteresowanie kulturystyką blednie, zabiegi antydopingowe stają się coraz bardziej skuteczne w zapobieganiu stosowania SAA przez sportowców rywalizujących i nastolatków, gospodarka likwiduje karty członkowskie na siłownię, nadejście innych SAA (żele miejscowe, niealkilowany doustny testosteron itp.), które mogą być dostępne dla mężczyzn w średnim wieku i starszych, wszystko to razem zmniejszy zapotrzebowanie na ten lek. Gdyby SAA posiadały Komnatę Sławy, Dianabol z pewnością by się w niej znalazł. Ale uznanie nadchodzi dopiero wtedy, kiedy odstąpi się koronę.
 
Bibliografia :
1.Mosse G.L. The Image of Man: The Creation of Modern Masculinity. „Oxford University Press”, New York; ISBN-13: 978-0195126600 (1998).
2.Roche M. Nations, Mega-Events and International Culture. „The Sage Handbook of Nations and Nationalism”. Delanty G., Kumar K., ed. Sage Publications, Ltd. Thousand Oaks, CA; 260-72 (2006).
3.Baron D.A., Martin D.M., et al. Doping in sports and its spread to at-risk populations: an international review. „World Psychiatry”, 6:118-23 (2007).
4.Kochakian C.D. History of anabolic-androgenic steroids. „NIDA Res Monogr”; 102:29-59 (1990).
5.Wade N. Anabolic Steroids: Doctors Denounce Them, but Athlets Aren’t Listening. „Science”; 176:13991403 (1972).
6.Fitzpatrick F. Tracing the roots of the steroid boom. „The Philadelphia Inquirer” October 19 (2002).
7.Chaney M. Dianabol, the first widely used steroid turns 50 this year. „New York Daily News”, June 16 (2008).
8.Franke W.W. Berendonk B.B. Hormonal doping and androgenization of athletes: a secret program of the German Democratic Republic. „Clin Chem”; 43:1262-1279 (1997).
9.Llewellyn W. Dianabol® (methandrostenolone, methandienone). Anabolics 2007. „Body of Science Press”, Jupiter, FL; 176-80 (2007).
10.Uzych L. Anabolic-androgenic steroids and psychiatric-related effects: a review. „Can J Psychiatry”; 37:23-8 (1992).
11.Holma P.K. Effects of an anabolic steroid (metandienone) on spermatogenesis. „Contraception”; 15:151-62 (1977).
12.Pope H.G., Katz D.L. Bodybuilder’s psychosis. „Lancet”; 1:863 (1987).
13.Stimac D., Milic S., et al. Androgenic/Anabolic steroid-induced toxic hepatitis. „J Clin Gastroenterol”; 35:350-2 (2002).
14.Pettersson J., Hindorf U., et al. Muscular exercise can cause highly pathological liver function tests in healthy men. „Br J Clin Pharmacol”; 65:253-9 (2008).
15.Verdy M., Tetreault L., et al. Effects of methandrostenolone on blood lipids and liver function tests. „Can Med Assoc J”; 98:397-401 (1968).
16.Fisher M., Appleby M., et al. Myocardial infraction with extensive intracoronary thrombus induced by anabolic steroids. „Br J Clin Pract”; 50:222-3 (1996).
17.Stone M.C. Elevation of serum cholesterol by an anabolic steroid. „Lancet”; 1:725-6 (1964).